Festival – Συνέδριο
Communismos 2.0
από την κυκλοφορία του κεφαλαίου, της πατριαρχίας και του εθνικισμού
στην κυκλοφορία των αγώνων, των κοινών και των μικροκομμουνισμών
25-27 Μαΐου 2012
στη Φάμπρικα – Υφανέτ
Κάτω Τούμπα – Θεσσαλονίκη
κάλεσμα για συμμετοχή
Παρακολουθούμε αμήχανα τις ζωές μας να βουλιάζουν μέρα με τη μέρα. Ανεργία, τουμπεκί στο αφεντικό, μέτρα, διλήμματα, εκβιασμοί, νέα μέτρα, θυσίες, “δεν είναι τώρα καιρός για…”, πιο νέα μέτρα, απογοητεύσεις, ματαιώσεις, νεότατα μέτρα. Αυτό δεν είναι η κρίση άλλωστε; Η κρίση μοιάζει πλέον με μια κούφια σύμβαση, ένα κενό σημαίνον, μια ακόμη λέξη για να γκρινιάξουμε ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά. Πριν όμως αδειάσει από κάθε περιεχόμενο, η κρίση έπρεπε να νοηματοδοτηθεί κάπως αλλιώς. Τα μηχανάκια του θεάματος δούλεψαν στο φουλ αυτά τα χρόνια για να παρουσιάσουν την κρίση ως ξαφνική και αναπόφευκτη, ως ένα άσχημο απρόοπτο που “μας” κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και το οποίο θα ξεπεράσουμε αν αφήσουμε τις παράλογες απαιτήσεις “μας” κατά μέρος και το ρίξουμε στη δουλειά, ως ένα φυσικό φαινόμενο που έρχεται σαν την καταιγίδα και θα φύγει λίγο-πολύ όπως μια δύσκολη μέρα που διαλύεται στο ηλιοβασίλεμα. Ωραία εικόνα, πράγματι, αλλά μας αφήνει στο σκοτάδι για τις αιτίες, τις συνέπειες και τις πολιτικές χρήσεις της κρίσης. Και πολύ περισσότερο, δε μας λέει τίποτα για το τι είναι τελικά αυτό που τίθεται σε κρίση, τι είναι αυτό που κρίνεται σήμερα. Ενάντια στη φυσικοποίηση και τις αποπροσανατολιστικές απλουστεύσεις γύρω από την κρίση, θεωρούμε ότι η κρίση γίνεται, συμβαίνει, οξύνεται και αντανακλάται στους καθημερινούς κοινωνικούς και ταξικούς ανταγωνισμούς. Μιλώντας για κρίση, αυτό που πρέπει να έχουμε σίγουρα κατά νου είναι η δυσκολία της καπιταλιστικής σχέσης να υπάρχει με τους όρους της. Αυτό που κρίνεται εδώ είναι η δυνατότητα του κεφαλαίου (ως σχέσης και ως αξίας-σε-κίνηση) να αναπαραχθεί, μαζί με τις κοινωνικές σχέσεις και τους ανθρωπολογικούς τύπους που γεννά και διαμορφώνει. Κρίση που αφορά βέβαια στο κράτος, στα αφεντικά, στους απέναντι, αλλά περιλαμβάνει κι εμάς ως κομμάτι αυτών των σχέσεων, ως τον εκμεταλλευόμενο πόλο της σχέσης-κεφάλαιο.
Ταυτόχρονα, όμως, η κρίση είναι ανοιχτή, κριτική κατηγορία· ευτυχώς για εμάς, δε σημαίνει μόνο καταστροφή, αλλά και δυνατότητες. Σήμερα, πιο έντονα από ποτέ, πάνω στο γλιστερό έδαφος της κρίσης δοκιμάζονται και αναμετριούνται από τη μια η κυκλοφορία του κεφαλαίου, της πατριαρχίας και του εθνικισμού και από την άλλη η κυκλοφορία των αγώνων, των κοινών και των μικροκομμουνισμών. Δυο κόσμοι αντιμέτωποι. Ή καλύτερα, ένας κόσμος αντιμέτωπος με τη ζωντανή άρνησή του. Ένας κόσμος που προσπαθεί να αποκαταστήσει και να επιβεβαιώσει την υπάρχουσα τάξη του και μια πραγματική κίνηση που θέλει να καταργήσει την τάξη αυτή.
Προτιμούμε να αποκαλούμε αυτό τον κόσμο καπιταλισμό, το βρίσκουμε καλύτερο απ’ όλα τα ψευδώνυμά του. Βλέπουμε σήμερα τον κόσμο αυτό να επιβεβαιώνεται με την επιταχυνόμενη αναδιάρθρωση και την υπερ-ένταση των διαδικασιών πρωταρχικής συσσώρευσης. Να εδραιώνεται με την επίταση της έμφυλης καταπίεσης, της ομοφοβίας, της αρρενωπότητας. Βιώνουμε στο πετσί μας την αποκατάσταση της τάξης του που περνάει από το καθεστώς έκτακτης ανάγκης, το δόγμα του σοκ και τη manu militari διαχείριση της κοινωνικής κίνησης. Η έκφραση αυτού του κόσμου στις ζωές μας είναι η γενίκευση της επισφάλειας και η πίσω όψη της τρομοκρατίας της μισθωτής εργασίας, η ανεργία. Πιο συγκεκριμένα, τον βλέπουμε στην κυριλοποίηση του κέντρου της μητρόπολης, στα οχυρωμένα προάστια και τα μεταλλεία χρυσού στη Χαλκιδική. Στα νέα κυνήγια μαγισσών στον Άγιο Παντελεήμονα, στη Ροτόντα, στα λιμάνια της Πάτρας και της Ηγουμενίτσας. Στη μετατροπή της ελλάδας σε ένα απέραντο νταχάου στρατοπέδων συγκέντρωσης μεταναστών και περίφραξης των συνόρων, την ίδια στιγμή που το trafficking και το εμπόριο ωαρίων ξεπερνούν τους συνοριακούς ελέγχους. Ας μην ξεχνάμε πως ο κόσμος αυτός βρίσκεται επίσης στη μάσκα που φοράμε, στην επιτέλεση του φύλου και της φυλής, στη φαντασματική αντικειμενικότητα της αξίας που πατάει πάνω στις ζωές μας για να αυτοαξιοποιηθεί. Υπάρχει στην πνευματική ιδιοκτησία και τις περιφράξεις στο ίντερνετ και αναπνέει στα τελεολογικά ψευδοδιλλήματα μνημόνιο ή αντιμνημόνιο, δεξιός ή αριστερός πατριωτισμός, ευρώ ή χάος. Όλα αυτά είναι δυστυχώς εδώ και φροντίζουν να μας θυμίζουν τη ζοφερή έκβαση που μπορούν να πάρουν τα πράγματα αν εμείς δεν είμαστε εδώ, αν δεν προσπαθήσουμε να φτιάξουμε συλλογικές διόδους απεμπλοκής.
Από την άλλη, αφουγκραζόμαστε σε όλο τον πλανήτη την ηχώ των εξεγέρσεων και των αναταραχών, οι οποίες μεταδίδονται άλλοτε σαν άγρια και άλλοτε σαν γλυκιά μελωδία από τον ένα κοινωνικό σχηματισμό στον άλλο. Ο θλιβερός αυτός κόσμος τίθεται εν αμφιβόλω όταν μπλοκάρουμε την αναδιάρθρωση και δε δεχόμαστε να ζήσουμε μια ζωή ακόμα πιο φτωχή. Όταν αρνούμαστε να γίνουμε πιο παραγωγικοί, να ξυπνήσουμε νωρίς το πρωί για τη δουλειά, να πειθαρχήσουμε στο αίτημα «πτυχία με αξία», να γίνουμε χρόνος εργασίας. Ο καπιταλισμός κρίνεται όταν οι εργάτες αποφασίζουν την κατάληψη του εργοστασίου και η απεργία ξεπερνά τους κάθε λογής μηχανισμούς διαμεσολάβησης. Όταν οι σχολές παύουν να είναι τόποι καπιταλιστικής ομαλότητας και γίνονται κοινότητες αγώνα, όταν οι μαθητές καταλαμβάνουν το σχολείο για να χάσουν μάθημα και να μπλοκάρουν την εντατικοποίηση των ζωών τους. Στις στιγμές που η τάξη συμβαίνει μέσα στους αγώνες και σε αυτές που η ίδια αμφισβητεί τον εαυτό της. Στην κατάληψη της πλατείας, στην αλληλεγγύη των διαδηλωτών, στις συνελεύσεις γειτονιών, στους αγώνες των μεταναστών για ζωή και αξιοπρέπεια και στο βλέμμα το συντροφικό. Και ακόμα, όταν δε χτυπάμε το εισιτήριο στο λεωφορείο, όταν δεν πληρώνουμε τα χαράτσια, όταν οι γείτονες κλειδώνουν τα ρολόγια της δεη και μπλοκάρουν τα ταμεία των νοσοκομείων. Όταν πετάμε πέτρες στη διαδήλωση, όταν αυτομειώνουμε τις τιμές στο supermarket, όταν μπλοκάρουμε την κυκλοφορία των εμπορευμάτων. Όταν τα σώματά μας αποκτούν σημασία, όταν αμφισβητούμε τους έμφυλους ρόλους και τη σεξουαλικότητά μας, όταν παύουμε να είμαστε τα είδωλα του εαυτού μας, όταν σπάμε τους καθρέπτες της κανονικότητας και βγαίνουμε από τη ζωή που μας δόθηκε. Είναι τότε που αναποδογυρίζουμε αυτό τον κόσμο και επαναφέρουμε πεισματικά τη θέση πως η ιστορία δε γράφει ιστορία από μόνη της, οι άνθρωποι τη γράφουν. Το ζήτημα λοιπόν είναι να ξεδιαλέξουμε τις στιγμές εκείνες που μπορούμε να αντλήσουμε δύναμη. Δύναμη αρνητική, δύναμη δημιουργική. Παράλληλα υπάρχει η υπομονετική οικοδόμηση ενός διαφορετικού τρόπου να κάνουμε πράγματα, η δημιουργία διαφορετικών μορφών κοινωνικής οργάνωσης και συλλογικού αγώνα. Οι συλλογικές κουζίνες, τα κοινά πάρκα στις μητροπόλεις, τα στέκια και οι καταλήψεις, οι λαχανόκηποι στα κατειλημμένα στρατόπεδα, τα αυτοοργανωμένα ραδιόφωνα, τα αντιμαθήματα και η αυτομόρφωση, τα τυπογραφεία, η διαπαιδαγώγησή μας σε διαδικασίες ισοτιμίας και αλληλεγγύης, οι καταλήψεις στέγης, τα δίκτυα και τα ταμεία αλληλοϋποστήριξης.
Ξεκινάμε από όλες αυτές τις κινήσεις, μικρότερες ή μεγαλύτερες, κάποιες πιο εμφανείς και άλλες πιο αθόρυβες, αποδεχόμενες πως δεν ανατρέπουν την καπιταλιστική ολότητα. Θέλουμε ωστόσο να αναζητήσουμε τις κοινές τους συνδέσεις και τις γραμμές συνέχειας ανάμεσά τους, να ανιχνεύσουμε τα χαρακτηριστικά τους εκείνα που δείχνουν προς την καταστροφή της ολότητας. Οι κοινότητες αγώνα που δημιουργούμε, οι κομμουνιστικές χειρονομίες, η επίθεση στη λογική του κεφαλαίου είναι πολύτιμα. Είναι τα σπαράγματα αυτού που είναι όχι-ακόμη. Της συνολικής άρνησης αυτού που μας αρνείται τη ζωή, της κατάργησης του κόσμου που τώρα κρίνεται. Αυτό κάποιοι το έχουν ονομάσει κομμουνισμό. Είναι για μας σημαντικό να αρχίσουμε να το αρθρώνουμε.
Στόχοι, Μορφή και Περιεχόμενα του Communismos 2.0
Στο παραπάνω πλαίσιο θεωρούμε ότι σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία είναι σημαντική η άρθρωση των θεωρητικών μας εργαλείων με τη ζωντανή εμπειρία των αγώνων και με τα πολλαπλά κινηματικά εγχειρήματα. Το προτεινόμενο συνέδριο-φεστιβάλ Communismos 2.0 έχει ως στόχο την παραπάνω συνάντηση. Φυσικά ξεκαθαρίζουμε ότι δεν υπάρχει καμία πρόθεση το Communismos να συγκροτηθεί ως ένα ημι-θεσμοποιημένο όργανο του κινήματος, των ανταγωνιστικών υποκειμένων, των κοινών, των εξεγερμένων ή ό,τι άλλο. Μοιραζόμαστε ωστόσο την αγωνία της συλλογικής διαπραγμάτευσης πάνω στους αγώνες, στις μορφές και τα περιεχόμενά τους, από ανθρώπους με κινηματικό προσανατολισμό, και απολαμβάνουμε τη δυνατότητα να φροντίζουμε για το έδαφος της συλλογικής αυτής διαπραγμάτευσης. Έχοντας ήδη, λοιπόν, από το περσινό φεστιβάλ-συνέδριο Communismos[1] μια παρακαταθήκη παρουσίασης αγώνων, κατατεθειμένων απόψεων και περιεχομένων, κρίνουμε σημαντικό αυτή η προσπάθεια να συνεχιστεί. Φέτος επιλέγουμε να πάρουμε ξανά τη πρωτοβουλία και να οργανώσουμε το Communismos 2.0 στη Θεσσαλονίκη, στους χώρους της κατάληψης Φάμπρικα-Υφανέτ, ωστόσο θα ήταν θεμιτό μελλοντικά η διοργάνωση του φεστιβάλ-συνεδρίου να οργανωθεί και από άλλες συλλογικότητες σε άλλες πόλεις.
Εδώ, πριν περάσουμε στη προτεινόμενη μορφή του φετινού Communismos, απαιτείται μια σύντομη αξιολόγηση-κριτική αποτίμηση του περσινού συνεδρίου-φεστιβάλ. Οι 27-29 Μάη του 2011 υπήρξαν για μας τρεις γεμάτες μέρες που τις χαρήκαμε και τις κατοικήσαμε. Τρεις μέρες κατά τις οποίες νιώθουμε πως δημιουργήθηκε μια «δημόσια σφαίρα» όπου αγωνιζόμενοι άνθρωποι συναντήθηκαν και μοιράστηκαν τις εμπειρίες τους, αντάλλαξαν απόψεις, κατέθεσαν σκεπτικά. Τρεις μέρες που βοήθησαν στην κυκλοφορία και την κριτική ανάλυση των αγώνων, στην αυτοπαρουσίαση και γνωριμία εγχειρημάτων και σε μια πρώτη και σίγουρα αποσπασματική γνωσιακή χαρτογράφηση των λόγων του κινήματος, των θεωρητικών εργαλείων και αναλύσεών του. Αναμφίβολα, μιλάμε για μια διαδικασία τόσο ευχάριστη όσο και χρήσιμη. Κατά τη διάρκεια του φετινού φεστιβάλ-συνεδρίου δεσμευόμαστε ότι θα διανεμηθούν τα πρακτικά όλων των περσινών συζητήσεων.
Ωστόσο, στο σημείο αυτό κρίνουμε πως πρέπει να τονιστούν ορισμένες αδυναμίες και αβλεψίες που δε θα θέλαμε να επαναλάβουμε.
- Η γενικότητα των περσινών θεματικών ενοτήτων και των εισηγήσεων, όπως αυτές υπαγορεύονταν από το πρώτο κάλεσμα, θεμιτή και ίσως αναπόφευκτη για την πρώτη φορά, θεωρούμε ότι πρέπει φέτος να αποφευχθεί. Είναι μέλημά μας οι θεματικές των φετινών συζητήσεων να γίνουν πιο προσδιορισμένες και τα ζητήματα να συγκεκριμενοποιηθούν ώστε να καταστούν πιο κατανοητές, γόνιμες και αξιοποιήσιμες οι συζητήσεις.
- Η παρουσίαση των διαφόρων εγχειρημάτων σε κάθε συζήτηση είχε συχνά χαρακτήρα απλής παράθεσης. Θεωρούμε ότι οι φετινές συζητήσεις θα εμπλουτίζονταν εάν, πέρα από την παρουσίαση αυτού που κάνουμε, γινόταν και προσπάθεια να αποτιμήσουμε τη δράση μας, να ανιχνεύσουμε τα προωθητικά και τα ανασχετικά στοιχεία, να βγάλουμε συμπεράσματα για το μέλλον.
- Ο τρόπος διεξαγωγής των συζητήσεων με τις κεντρικές εκδηλώσεις και τις μακρόσυρτες και συχνά πυκνές εισηγήσεις, έδειξε πως δυσκόλευε την παρακολούθησή τους και απέτρεπε τον περισσότερο κόσμο από το να έχει πιο ενεργή συμμετοχή. Γι’ αυτό και επιδιώκουμε φέτος την αποκέντρωση των συζητήσεων, οι οποίες προτείνουμε να έχουν τον χαρακτήρα των παράλληλων θεματικών «workshops». Στην προτεινόμενη μορφή θα ενθαρρύνουμε τη δημιουργία ενός πιο οικείου-φιλικού και κατά το δυνατό «συνελευσιακού» κλίματος στο οποίο θα αποτρέπονται οι μακροσκελείς και απρόσωπες τοποθετήσεις.
- Ο περσινός «χαλαρός» προγραμματισμός με τις μεγάλες καθυστερήσεις που προηγούνταν των συζητήσεων και τη βιασύνη στο τέλος, μας καθιστά υπεύθυνες και υπεύθυνους να τηρήσουμε φέτος ένα πιο σφιχτό πρόγραμμα, με έγκαιρη προσέλευση και καθορισμένη λήξη.
- Τέλος θα μεριμνήσουμε να βελτιωθούν οι παράλληλες δομές υποστήριξης: στέγαση-δημιουργική φροντίδα παιδιών-συλλογική κουζίνα.
Με βάση το παραπάνω πλαίσιο καλούμε πολιτικές ομάδες, συλλογικότητες, σωματεία βάσης, συνελεύσεις γειτονιών, φοιτητικά σχήματα να συμμετάσχουν στο φεστιβάλ-συνέδριο Communismos 2.0 στις 25-27 Μαΐου 2012 στη Θεσσαλονίκη, στην κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ.
Δομή και Πρόγραμμα
Η δομή του φετινού συνεδρίου επιδιώκουμε να είναι όσο το δυνατό πιο ευέλικτη, συγκεκριμένη και συμμετοχική. Για το σκοπό αυτό το φεστιβάλ – συνέδριο δομείται σε τρεις μέρες. Οι πρώτες μέρες εστιάζουν σε αγώνες γύρω από την παραγωγή και αναπαραγωγή και σε σχετικά με αυτούς ζητήματα. Η τελευταία μέρα είναι περισσότερο θεωρητική, με μια διάθεση αναστοχασμού πάνω στα προηγούμενα, αλλά διατηρώντας τη σχετική αυτονομία που οφείλει να έχει η θεωρία αν δε θέλει να είναι απλή κατάφαση της πραγματικότητας. Προτείνουμε οι συλλογικότητες που επιθυμούν να συμμετάσχουν να επιλέξουν μια ή και περισσότερες από τις θεματικές ενότητες-workshops του προγράμματος και να προετοιμάσουν εισηγήσεις μικρότερες των 15 λεπτών ώστε να υπάρχει επαρκής χρόνος για συζήτηση. Επιπλέον, προτρέπουμε τις συλλογικότητες να έχουν τυπωμένες τις εισηγήσεις τους ώστε να διανέμονται μεταξύ των συνέδρων. Οι προτεινόμενες θεματικές που ακολουθούν είναι ενδεικτικές και οπωσδήποτε όχι καταληγμένες· η επιδίωξή μας είναι το πρόγραμμα να γίνει πιο συγκεκριμένο στην πορεία, μετά και τις απαντήσεις και προτάσεις των καλεσμένων συλλογικοτήτων.
Προτεινόμενο Πρόγραμμα
Παρασκευή 25 Μαΐου
Η μάχη εντός-εναντίον-και-πέραν της εργασίας
×
- Η επισφαλειοποίηση της εργασίας – μορφές δράσης (απεργία, γενική απεργία, παρεμβάσεις, αποκλεισμοί, άμεσες δράσεις, θεσμική διαπραγμάτευση ή ξεπέρασμά της)
- Η συνθήκη της ανεργίας, μορφές οργάνωσης και δράσης
- Φοιτητικοί και εργατικοί αγώνες μέσα στo πανεπιστήμιο
- Εργασία και Φύλο
- Μετανάστευση: Η συνθήκη της μετανάστευσης και οι όψεις αγώνα στην κίνηση των μεταναστών, Δυνατότητες συνάντησης ντόπιων και μεταναστών σε κοινούς αγώνες
- Συνεργατικές μορφές εργασίας τον καιρό της κρίσης (κριτική αποτίμηση)
Σάββατο 26 Μαΐου
Τοπικοί Αγώνες, Αγώνες Γειτονιών
- Οι δυνατότητες και τα όρια των περιβαλλοντικών αγώνων (ΧΥΤΑ, μεταλλεία, αιολικά, φράγματα και έργα περίφραξης υδάτων, βιοτεχνολογίες κλπ)
- Αγώνες των συνελεύσεων γειτονιάς σχετικά με την υγεία, τη δεη, τα δημοτικά τέλη κ.α.
- Το κίνημα των πλατειών και οι αγανακτισμένοι -μια αποτίμηση
- Δομές κοινωνικής αλληλεγγύης & αναπαραγωγής: οι σχέσεις τους με διαδικασίες αγώνα, όρια, αντιφάσεις και προοπτικές (συλλογικές κουζίνες, χαριστικά παζάρια, αυτομόρφωση, κοινωνικά φροντιστήρια, ανταλλακτικά εγχειρήματα κλπ)
Κυριακή 27 Μαΐου
Το νόημα του Κομμουνισμού
- Θέσεις για τον πατριωτισμό και την κοινότητα του έθνους ως απάντηση στην κρίση
- Ταραχές και εξεγέρσεις ως εκφράσεις του κοινωνικού ανταγωνισμού: τα όρια και οι δυνατότητες για το ξεπέρασμά τους
- Προσεγγίσεις για τον κομμουνισμό και στρατηγικές στο σήμερα Ο κομμουνισμός βρίσκεται στις σχέσεις μοιράσματος, στη συγκρότηση και την υπεράσπιση των κοινών, σε στιγμές και διαδικασίες αποφετιχοποίησης ή στα όρια των σημερινών αγώνων; Είναι κίνημα του παρόντος ή του μέλλοντος;
- Το Πολιτικό και το Κοινωνικό: όρια και δυνατότητες των πολιτικών συλλογικοποιήσεων και η σχέση τους με την κοινωνική κίνηση
- Εκτιμήσεις για την αναδιάρθρωση: αν η άμεση στρατηγική του κεφαλαίου είναι η υποτίμηση της εργασίας, ποιες είναι οι μακροπρόθεσμες τάσεις; (νέες τεχνολογίες, νέες μορφές εκμετάλλευσης της κοινωνικής συνεργασίας)
αναμένουμε τις προτάσεις σας έως τις 7 Μαΐου 2012
στο e-mail: contact@communismos.com
και ας μην ξεχνάμε,
«να διαδώσουμε την αναρχία – να ζήσουμε τον κομμουνισμό».
Συντροφικά, κατάληψη Φάμπρικα – Υφανέτ
Θεσσαλονίκη, 4 Απριλίου 2012